چکیده: باید از گذران عمر و زمان و طبیعت درس گرفت. طبیعت بیدار شد و فعالیتش را دوباره آغاز کرد آیا ماهم بیدارشدیم؟ آیا در ما هم تحول ایجاد شد؟ خانه‌ها از گرد و غبار و آلودگی‌ها پاکسازی شد، آیا قلب‌های ما نیز از زنگارهای گناه و رذایل اخلاقی پاکسازی شد...؟
از ارزش‌های عید نوروز نظافت و خانه تکانی است که مردم قبل از رسیدن سال نو تحولی در زندگی خود ایجاد می کنند و با خرید لباس نو تغییر ظواهر زندگی، نشاط خاصی را به زندگی خود می دهند.
نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوی خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقی و اجتماعی نوروز است.
از امام صادق(علیه‌السلام)، روایت شده که فرمود: «در نوروز غسل کن و تمیزترین لباس‌های خود را بپوش و به بهترین عطر خود را خوشبو کن و این روز را روزه بگیر».[1]
و به استناد این دستور، بسیاری از فقها همچون: صاحب جواهر، و امام خمینی(رحمه‌الله‌علیهما) غسل روز عید نوروز را به عنوان یک تکلیف مستحبی و یک دستور اخلاقی و بهداشتی مورد توصیه قرار داده‌اند.[2]
یکی از ارزش‌های عید نوروز دید و بازدید از بستگان، دوستان، همسایگان و بزرگان شهر و روستا و دیدار جمعی از کسانی که در سال گذشته مصیبتی دیدند می باشد. در این دید و بازدیدها به غم‌ها و مشکلات یکدیگر آشنا می شوند. چه بسیار کدورت‌هایی که در این ایام با نگاهی دوباره فرو می ریزد و به عشق و محبت مبدل می گردد. در این رابطه امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) در یک سفارشی فرمود: «در ایام نوروز به مریض خانه‌ها بروید و احوال اینها را بپرسید».[3]
آقای رحیمیان در کتاب "سایه آفتاب" می نویسد: «در روز عید نوروز به خدمت امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) رسیدیم. حضرت امام با نشاط‌‌‌تر از روزهای گذشته و متبسم و با قبای نو وارد شدند و به افراد حاضر چند بار "مبارک باشد" گفتند. سپس خودشان سراغ سکه‌های یک ریالی را گرفتند و در کف دست قرار دادند. افراد حاضر نیز بعد از دست بوسی هر کدام چند عدد برداشتند. مشابه این برنامه در نوروز سال‌های دیگر نیز تکرار می شد».[4] البته لازم است در این باب از افراط و تفریط و اجحاف و تکلف خودداری شود و شرایط اقتصادی افراد و جامعه اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد.
برای هنگام تحویل سال این دعا وارد شده است: «یا محول الحول والاحوال حول حالنا الی احسن الحال».[5] هم‌چنین حضور قرآن به صورت ثابت و گسترده در آداب اجتماعی نوروز به گونه ای که قرآن این کتاب آسمانی مسلمانان، امروز جزو یکی از ارکان سفره عید است و نیز قرائت قرآن و بوسیدن آن در ساعات تحویل سال از جمله آداب سال تحویل است.
از دیگر رسوم در نوروز رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهای سال نو و نیز برگزاری مراسم تحویل سال در کنار قبور شهداست. تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزاری مراسم تحویل سال نو در آن مکان‌ها نیز از جمله آداب نوروز می‌باشد.
البته در حواشی این عید باستانی خرافاتی وجود دارد که باید زدوده شود. همچون مراسم چهارشنبه سوری و آتش افروزی، ترقه بازی، شب‌نشینی‌ها و تشکیل جلسات آلوده‌ای که بعضی از مردم به بهانه شب‌های عید در عیش و نوش و بی‌خبری به سر می‌برند. جلساتی که در آن پر است از زمینه‌های گناه: اختلاط محرم و نامحرم، آن هم با شرایط مبتذل، پخش موسیقی‌های مبتذل، خودنمایی و تفاخر در لباس و زینت، ریخت و پاش و اسراف‌کاری و بسیاری از ضد ارزش‌هایی که در این ایام مطرح می شود.
در اینجا می توان نکات کلیدی نتیجه گرفت:
1. هر تشکیلاتی در پایان سال حساب کار خود را می‌کند و به بررسی کم و کاستی‌ها و ضعف‌ها و قوت‌ها می‌پردازد. لازم است ما هم به حساب خود برسیم و یک بازنگری همه جانبه به گذشته خویش داشته باشیم.
2. باید از گذران عمر و زمان و طبیعت درس گرفت. طبیعت بیدار شد و فعالیتش را دوباره آغاز کرد آیا ماهم بیدار شدیم؟ آیا در ما هم تحول ایجاد شد؟ خانه‌ها از گرد وغبار و آلودگی‌ها پاکسازی شد، آیا قلب‌های ما نیز از زنگارهای گناه و رذایل اخلاقی پاکسازی شد؟
پیوندها:
[1]. وسایل الشیعه، ج8، ص172 و 173.
[2]. تحریرالوسیله، ج1، ص95؛ جواهر، ج5، ص41.
[3]. صحیفه نور، ج 16، ص 80.
[4]. درسایه آفتاب، حسن رحیمیان، ص 228.
[5]. مفاتیح الجنان.
منبع: اندیشه برتر
توسط: اکبری